W sklepach znajdziemy mnóstwo rodzajów i marek wody butelkowanej. Ale którą wodę pić? Czy obawiać się gazowanej? Czy to ma znaczenie, którą wybiorę? Na pewno. Przyjrzyjmy się wspólnie rodzajom wód i temu, na co zwracać uwagę przy ich wyborze. Mam nadzieję zaczniecie je bardziej świadomie wybierać, odpowiednio do własnych potrzeb.

Spis treści:

1. Rodzaje wód
2. Woda naturalna źródlana
3. Woda naturalna mineralna
4. Woda lecznicza
5. Woda stołowa
6. Skład ma znaczenie
7. Woda miękka czy twarda?
8. Gazowana czy nie?
9. To nie jest woda

1. Rodzaje wód

Dziś na półkach w sklepach znajdujemy ogromny wybór wody butelkowanej. Eleganckie etykiety, hasła reklamowe, konkursy i promocje – producenci na różne sposoby próbują nas przekonać do zakupu właśnie ich produktu. A wody różnią się składem chemicznym i pochodzeniem, a więc właściwościami, więc pytanie, jaką wodę pić jest jak najbardziej zasadne. Ok, przejdźmy więc do rzeczy.

Zasadniczo wyróżniamy wody: źródlane, mineralne, stołowe i lecznicze. Badania pokazują, że powszechnie konsumenci rozróżniają znacznie bardziej uproszczony podział – na wodę gazowaną i niegazowaną. Dodatkowo najlepszą reputacją, jako najbardziej zdrowa, cieszy się woda wysokozmineralizowana, a ta faktycznie wcale nie jest dla każdego.

2. Woda naturalna źródlana

Woda źródlana jest wydobywana z pierwotnie czystych źródeł, z płytszych warstw podziemnych. Nie różni się jednak znacznie od wody kranowej składem i właściwościami, choć woda kranowa niekoniecznie będzie pierwotnie czysta ani podziemna, stąd wymaga uzdatniania (np. chlorowanie). Odpowiadając na pytanie, jaką wodę pić, nie zawsze wybierzemy źródlaną. Użyjmy jej raczej do gotowania na pikniku lub w innych sytuacjach potrzeby zastąpienia lub braku dostępu do wody kranowej. Do picia się nadaje, dobrze gasi pragnienie, jednak nie liczmy, że dostarczy nam jakichkolwiek składników mineralnych. Najczęściej wody źródlane są niskozmineralizowane, zawierają poniżej 1000 mg składników mineralnych na 1 litr, a ich skład zależy od uwarunkowań geologicznych miejsca wydobycia. Przykładowe marki wód źródlanych to: Żywiec Zdrój, Aqua Minerale, Kropla Beskidu, Krynica Zdrój. Dodatkowym argumentem na niekorzyść według mnie jest fakt, że wody źródlane niestety nie są wodami o stabilnym składzie mineralnym – czyli ich skład rzeczywisty nie musi być taki jak podany na etykiecie. Woda z kranu ma na ogół podobną ilość minerałów, co woda źródlana i są miejsca, w których bez obaw można ją pić. Mimo to, że woda z kranu jest świetnie przebadana, nigdy nie znamy do końca stanu naszych rur.

Przeczytaj także mój wcześniejszy wpis o zaletach nawyku picia wody z cytryną: TUTAJ

3. Woda naturalna mineralna

Wody mineralne pozyskiwane są z odwiertów głębinowych, a sole mineralne zyskują z rozpuszczenia skał i minerałów, przez które przepływają. Ich skład mineralny i właściwości są stabilne. Stabilność ta oznacza, że wartości minerałów, czyli stopień mineralizacji podany przez producenta na etykiecie, pozostaje w butelce niezmienny. Jak podaje Wikipedia: „Aż do 1992 w Polsce było zarejestrowanych jedynie 28 źródeł wód mineralnych, których jakość określona była wysokimi wymogami sanitarnymi. Za wodę mineralną uznawano bowiem wodę głębinową, zawierającą minimum 1000 mg pierwiastków życia w 1 litrze wody, a zawarte w niej pierwiastki tworzyły ze sobą odpowiednie stosunki ilościowe”. Jednak w latach 1992 i 1997 dokonano zmian w kategoryzacji wód i obniżono próg ilościowy pierwiastków. Powstały trzy kategorie wód mineralnych:

• niskozmineralizowane (do 500 mg),
• średniozmineralizowane (501–1500 mg),
• wysokozmineralizowane (powyżej 1500 mg).
• bardzo niskozmineralizowane (ogólna zawartość soli mineralnych nie jest większa od 50 mg/l)

Więc zmiany w ustawodawstwie spowodowały, że, zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia, określenie wody mineralnej nie jest już powiązane ze stopniem jej mineralizacji. Czyli woda mineralna może mieć bardzo różną zawartość minerałów – od bardzo niewielkiej ilości do bardzo wysokiej. Stąd istotne jest dla nas wiedzieć, która, o jakiej mineralizacji woda jest dla kogo. Zatem spróbujmy odpowiedzieć sobie na pytanie: jaką wodę pić?

Etykieta!

Co powinna zawierać etykieta wody butelkowanej? Oprócz nazwy handlowej wody, powinien być opisany jej skład, nazwa źródła, z którego została pozyskana i miejscowość, gdzie się ono znajduje. Powinny znaleźć się na niej także nazwa, adres i telefon producenta, atest Państwowego Zakładu Higieny, informacja o nasyceniu dwutlenkiem węgla i data ważności. Tak, wody także mają swój termin przydatności do spożycia. Co ciekawe odnośnie terminu przydatności – w wodzie naturalnie występują bakterie, które pod ziemią znajdują się w stanie podobnym do hibernacji. Ale od momentu zetknięcia wody z powietrzem bakterie zaczynają się rozmnażać. Termin 20 miesięcy od daty produkcji dla wody niegazowanej jest bezpieczny.

4. Woda lecznicza

Wody lecznicze muszą mieć wysoką zawartość rozpuszczonych składników mineralnych, minimum 1000 mg/litr lub określony poziom jednego składnika. Prawo geologiczne i górnicze definiuje wody lecznicze jako wody niezanieczyszczone pod względem mikrobiologicznym, chemicznym, z naturalną zmiennością cech fizycznych.

Ze względu na zawartość poszczególnych jonów wyróżnia się 8 typów wód leczniczych: wody żelaziste (min. 10mg/l jonu żelazawego), wody fluorkowe (min. 2mg/l jonu fluorkowego), wody jodkowe (min. 1mg/l jonu jodkowego), wody siarczkowe (min. 1mg/l siarki dwuwartościowej), wody krzemowe (min. 70mg/l kwasu metakrzemowego), wody radonowe (min. 74Bq/l radonu) oraz wody kwasowęglowe (250-1000mg/l dwutlenku węgla niezwiązanego) i szczawy (powyżej 1000mg/dm3 dwutlenku węgla niezwiązanego).

Co ważne, wody lecznicze jednak zawierają zazwyczaj znacznie więcej minerałów, nawet powyżej 25000mg/l (czasami przed wypiciem zaleca się je rozcieńczać). Stąd, biorąc pod uwagę tak wysoką mineralizację, picie tych wód wymaga starannego dobrania ich rodzaju przez lekarza i kontrolowanego zastosowania w konkretnym schorzeniu. Stosowanie ich na własną rękę nie jest zalecane, może być szkodliwe, a nawet niebezpieczne dla zdrowia. By móc wodę nazwać leczniczą konieczne są badania, które potwierdzą jej lecznicze właściwości.

5. Woda stołowa

Ten rodzaj wody powstaje poprzez wymieszanie wody źródlanej lub mineralnej, ewentualnie dodanie do wody źródlanej lub mineralnej jednego ze składników mineralnych. Może być ona produkowana wyłącznie z naturalnej wody źródlanej poprzez dodanie do niej naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych zawierających jeden lub więcej składników mających znaczenie fizjologiczne, takich jak: sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany lub wodorowęglany. Celem jest wzbogacenie wody źródlanej w potrzebne składniki mineralne, która jest z reguły wodą niskozmineralizowaną. Najczęściej wody takie są jednak wzbogacone w magnez i wapń, jako że współcześnie najczęściej występuje niedobór tych biopierwiastków w pożywieniu.

Chcesz skontrolować swoje nawodnienie – ściągnij bezpłatny dzienniczek nawodnienia do wydrukowania – znajdziesz go TUTAJ

6. Skład ma znaczenie

Jaką więc wodę pić? Co wybrać? Picie wody to nie tylko sposób na nawodnienie, ale przy okazji także na dostarczenie cennych składników mineralnych. Co więc zrobić?

1. Najpierw sprawdź ogólną ilość składników mineralnych w wybranej wodzie– to pierwsze kryterium wyboru – niech ma powyżej 500- mg/l oraz … nie więcej niż 1500 mg/l! Najlepiej więc wybierz wodę średniozmineralizowaną (zakładając, że cieszysz się dobrym zdrowiem i nie masz szczególnych ograniczeń zdrowotnych!).
2. Dalej, jeśli chcesz głębiej dociekać – zwróć uwagę na ilość konkretnych składników mineralnych. Najważniejsze z nich to magnez i wapń. To ich niedobory są najpowszechniejsze w naszej diecie. Najlepiej by dwa te pierwiastki (Mg i Ca) występowały w proporcji najkorzystniejszej dla ich przyswajania, czyli 1:2.

U przeciętnego, dorosłego człowieka potrzeba około 300 mg magnezu dziennie. Ten niedobór można niwelować – pić wodę mineralną z większą ilością Mg, czyli od ok. 50 mg/l. Magnez w napojach występuje w formie zjonizowanej i dlatego jest lepiej przyswajalny z wody niż z jedzenia. Przykładowe wody z magnezem to: Muszynianka Plus, Kryniczanka, Muszyna Minerale.

Zapotrzebowanie na wapń dorosłego człowieka waha się od 800-1200 mg, dlatego korzystnie jest pić wodę o zawartości Ca min. 150 mg/1l. Wody zawierające wapń w takich ilościach to np.: Kryniczanka, Muszyna Minerale.

Ważnym składnikiem jest również sód, gdyż osoby z nadciśnieniem, chorzy na nerki oraz na diecie niskosodowej powinny wybierać wody z zawartością sodu nie więcej niż 20 mg/l (np. Cisowianka).

Warto wspomnieć również o wodorowęglanach, pomagających utrzymać równowagę kwasową w żołądku oraz przyspieszających trawienie. Przy zaleceniach picia takiej wody poszukajcie rodzajów z zawartością powyżej 600 mg/l (np. Muszynianka ma ponad 1400 mg/l)

7. Woda miękka czy twarda?

Miękka woda nadaje się do gotowania, w szczególności w urządzeniach elektrycznych, gdzie wtedy nie osadza się /lub mniej pozostaje kamienia. Miękka woda oznacza jednak bardzo niskie zawartości wapnia i magnezu, stąd … nadaje się głównie do gotowania. Osad w naszych czajnikach to nic innego jak bezpowrotnie wytrącone składniki mineralne z twardej wody… Filtrowanie wody pozbawia ją niestety także pierwiastków, min. wapnia i magnezu.

8. Gazowana czy nie?

Rozróżniamy 4 stopnie nasycenia wód dwutlenkiem węgla, czyli cztery moce nasycenia bąbelkami. Wpływa to na walory smakowe i doznania organoleptyczne, a te każdy już osobiście musi sobie zweryfikować. Czyli gazowaną wodę pić? Tak, jak najbardziej, dla zdrowych osób nie wykazuje ona niekorzystnego działania. Wody gazowane nie są zalecane jedynie przy problemach gastrycznych i stanach zapalnych gardła. Zaleca się również rozwagę przy piciu wody gazowanej przez dzieci – gaz uwalniający się z bąbelków może podrażnić śluzówkę nosa.

9. To nie jest woda

Woda smakowa to nie jest czysta woda, ze względu na skład traktuj ją jako napój. Zawiera sztuczne dodatki oraz jest słodzona. Więc do wód bym jej nie zaliczyła.

Jaką więc wodę pić?

Wiele zależy od Twoich preferencji smakowych (większa zawartość minerałów „zaostrza” smak wody), czy stanu zdrowia. Dla mnie optymalne jest połączenie korzyści z dobrego nawodnienia organizmu – ok. 8 szklanek dziennie;) oraz dostarczenia w ten sposób naturalnych minerałów, dlatego wybieram wody średnio lub czasem też wysokozmineralizowane (lubię ten smak i minimalne bąbelki). Zwracam uwagę na zawartość Mg i Ca. Więc popróbuj, która woda Ci posmakuje i będzie spełniała wybrane kryteria mineralizacji, pamiętaj też o zwróceniu uwagi na zawartość magnezu i wapnia oraz sodu. Warto spędzić chwilkę w sklepie i przyjrzeć się etykietom, a może kupić kilka rodzajów i wykonać test smakowy? J Więc jak już wybierzesz, pij i ciesz się smakiem i orzeźwieniem.

Odżyw się, a odżyjesz!

ps. Żadna z wymienionych marek wód nie miała wpływu na powstanie tego tekstu. Są w nim zawarte wyłącznie moje własne oceny i przykłady.